Jig & Fixture หมายถึง อุปกรณ์จับยึดและอุปกรณ์กำหนดตำแหน่ง เป็นการใช้อุปกรณ์ที่ออกแบบเพื่อการทำงานใดงานหนึ่งโดยเฉพาะ ในการจับยึดชิ้นงาน หรือ ช่วยกำหนดตำแหน่งของชิ้นงานในการทำงานนั้นๆ ให้คงที่ เที่ยงตรง ทุกครั้งที่ทำงาน เป็นวิธีการที่ช่วยให้สามารถทำงานได้สะดวก รวดเร็ว และได้คุณภาพ อันจะนำมาสู่การประหยัดเวลา และลดต้นทุนในการผลิต
Jig คือ อุปกรณ์กำหนดตำแหน่งการทำงานของชิ้นงาน เช่น ตำแหน่งการเจาะ, ตำแหน่งการเดินมีด, ตำแหน่งการประกอบชิ้นส่วน เป็นต้น
Fixture คือ อุปกรณ์ที่ออกแบบมาเพื่อรองรับการทำงานซ้ำๆ บนชิ้นงานแบบเดียวกัน
ปกติ Jig & Fixture จะถูกออกแบบมาใช้สำหรับในงานใดงานหนึ่งโดยเฉพาะ เพื่อให้พอดีกับส่วนใดส่วนหนึ่ง หรือพอดีรูปร่างของงานนั้นๆ เพราะวัตถุประสงค์หลักของ Jig & Fixture คือ การจับยึดและกำหนดตำแหน่ง เช่น Jig สำหรับจับงานเพลาขนาด 1 นิ้ว เพื่อทำเกลียว จะไม่เท่ากับ Jig สำหรับจับงานกลึงเพลาขนาด 1 ½ นิ้ว เพื่อทำเกลียว หรือ Fixture สำหรับการกำหนดตำแหน่งเจาะรูฐานแม่พิมพ์ล่างด้วยเครื่องกัดงาน CNC อาจไม่เท่ากับ Fixture สำหรับการกำหนดตำแหน่งเจาะรูบนฐานแม่พิมพ์บน หรือ Fixture สำหรับการล็อคกัดพลาสติกของแบริ่งพลาสติกขนาด 10 มม. ย่้อมไม่เท่ากับแบริ่งพลาสติกขนาด 15 มม. เป็นต้น
วัตถุประสงค์และ ประโยชน์ของ Jig & Fixture:
ช่วยลดเวลาการทำงานบางอย่าง หรือยกเลิกการทำงานบางอย่างไปได้ เช่น การวัดตำแหน่ง การมาร์คระบุตำแหน่ง ยิ่งเมื่อชิ้นงานมีจำนวนมาก การทำงานซ้ำๆ ก็จะมากขึ้นตาม ดังนั้นการใช้ Jig & Fixture จะลดงานทำซ้ำนี้ลงไปได้ และยังสามารถรักษาความถูกต้องของตำแหน่งการทำงานได้เหมือนๆ กันทุกชิ้น
ชิ้นงานและ เครื่องมือที่ใช้ทำงานจะตั้งอยู่ในตำแหน่งที่แน่นอน ส่งผลให้ขั้นตอนการหยิบจับชิ้นงาน ขั้นตอนการทำงาน สามารถปฏิบัติได้อย่างอย่างอัตโนมัติ หรือทำได้ในเวลาอันสั้น ดังนั้นจึงช่วยลดรอบเวลาในการทำงานได้
ลดความแปรปรวนในการผลิตแบบ Mass production ส่งผลถึงความคงที่ของคุณภาพงาน ส่งผลต่ออัตราของเสียก็จะลดต่ำลงไปด้วย
ช่วยลดเวลาในการผลิต เพิ่มกำลังการผลิต และยังสามารถช่วยให้ทำงานโดยใช้มากกว่าหนึ่งเครื่องมือบนชิ้นงานเดียวกันได้
สภาพการทำงาน เช่นความเร็ว , อัตราการป้อน และความลึก ของการตัด สามารถตั้งค่าให้สูงขึ้นได้ เนื่องมาจากความแข็งแกร่งของการจับยึดชิ้นงาน โดย Jig & Fixture
